Binnenstedelijk verdichten zorgt voor meer nabijheid van functies en leidt tot minder mobiliteit. Woningbouw wordt zo veel mogelijk in onze steden geconcentreerd zodat veel mensen hun leven dichtbij hun werk en bij voorzieningen kunnen organiseren. Meer verdichting betekent meer mensen en dus meer draagvlak voor lokale voorzieningen en voor goed openbaar vervoer op fiets- of loopafstand. En minder bewegingen zorgen voor minder hinder en vertraging. Dat alles beperkt het verlies aan kostbaar landschap rond onze steden. Wel vraagt binnenstedelijk verdichten om aandacht voor de directe leefomgeving. Corona heeft ons bewuster gemaakt van onze woonomgeving. De vraag naar goede bruikbare buitenruimte in de buurt van de woning is vergroot. Groene plekken die lopend of op de fiets te bereiken zijn. Investeren in een aangename, groene buitenruimte is een van de opgaven.
In de stad zijn alle vitale functies en basisvoorzieningen met maximaal 10 minuten lopen bereikbaar. Binnen een straal van 800 meter zijn dus zaken als medische zorg, winkels, scholen, horeca, groene buitenruimte te vinden. Of je bent binnen 10 minuten op een plek van waaruit je eenvoudig naar andere plekken kunt reizen. In de 10-minutenstad komen mensen elkaar geregeld tegen. Dat stimuleert de sociale cohesie. Om échte nabijheid te organiseren, moet er ook voldoende werkgelegenheid zijn. Banen zijn letterlijk en figuurlijk bereikbaar voor iedereen: van laag- tot hoogopgeleiden.
Bij het inrichten mixen en mengen we maximaal. Gemengde gebieden zorgen voor een levendige stad en maken dat we ruimte optimaal te benutten. Zo maken we gebieden waar mensen fijn wonen, werken, leren, ontspannen en van een aantrekkelijke buitenruimte genieten; multifunctionele (niet monofunctionele) plekken. We zorgen dat er elk moment van de dag en de week een plezierige mate van leven is. Hierdoor voelen gebieden veilig. Mengen betekent ook dat alle bevolkingsgroepen en inkomensgroepen in de stad welkom zijn: we maken de stad aantrekkelijk voor hoge en middeninkomens én toegankelijk voor de lagere inkomensgroepen. Maar ook aantrekkelijk voor kinderen, jongeren, jonge gezinnen, middelbaren en ouderen.
Om ontmoeten te stimuleren, geloven we in gecombineerd gebruik van gebouwen en buurten. Een appartementencomplex voor ouderen met ook kinderopvang. Studenten en senioren in één gebouw. Een zorgcomplex met een supermarkt en horeca voor de hele buurt. Woningen in winkel- en werkgebieden en een uitnodigende afwisseling in de plinten van gebouwen. Met bredere stoepen, bruikbaar groen en logische plekken om bij elkaar te zitten, is de kans groter dat mensen elkaar ontmoeten. Aantrekkelijke winkel- en verblijfsstraten vormen het hart van elke wijk. Voetgangers en fietsers zijn hier de baas. Er is in de stad ruimte voor het organiseren van allerlei evenementen: klein of groot, eenmalig of repeterend. Dat brengt niet alleen reuring, maar ook kansen voor stages en startersbanen.
Het is goed om te bouwen aan de ladderstad: waar mensen binnen hun stad of buurt kunnen doorgroeien in werk of doorstromen naar een woning. In zo’n stad is ruimte voor alle type bedrijven: start-ups, scale-ups en volwassen bedrijvigheid. Mensen moeten binnen de eigen wijk kunnen verhuizen: starters naar starterswoningen, jonge gezinnen naar iets groters, oudere mensen naar een levensloopbestendige woning. Dit vraagt om een kritische blik op de woningvoorraad en stimulansen voor de bouw van betaalbare woningen in diverse soorten en maten. Zo wordt wonen voor iedereen bereikbaar. Het is belangrijk om oog te hebben voor gemende wijken en te sturen op een goede mix van woningen in sociale huur, middenhuur, vrije sector en koop. Corporaties moeten meer in de positie komen om, naast voldoende betaalbare en nieuwbouwwoningen, bij te dragen aan energietransitie, leefbaarheid en klimaatadaptatie in de wijken. Dat kan bijvoorbeeld met afbouw van de verhuurdersheffing zodat corporaties meer middelen hebben om duurzaam te investeren in wijken en leefbaarheid.
In het Klimaatakkoord zijn afspraken gemaakt over een CO2-reductie van 49% in 2030. Doelstelling is om vóór 2050 de uitstoot met 95% te verminderen. Dat vraagt maximale inzet op energietransitie in de steden, met de focus op:
De enige manier om de energietransitie in de stad te laten slagen, is zoeken naar bredere samenwerking en combinaties met andere thema’s. Naast gelijktijdige werkzaamheden in de ondergrond gaat het ook om een slimme koppeling met het vergroten van de leefbaarheid van wijken. Nieuwe spelers in het energiedomein maken steeds meer mogelijk. Bouwmarkten en woninginrichters kunnen op grote schaal maatwerkoplossingen aanbieden om huizen van binnen en buiten te transformeren. Een aantrekkelijk geprijsd aanbod haalt huurders en huiseigenaren over de streep om mee te doen.
In de dicht bebouwde stedelijke omgeving biedt restwarmte van industrie en bedrijven goede kansen om te benuttten. Andere interessante mogelijkheden zijn geothermie en aquathermie. Publieke investeringen in lokale en regionale warmtenetten maken duurzame warmtebronnen toegankelijk voor huishoudens. Dit vraagt een brede maatschappelijke samenwerking van publieke en private partijen. Zijn er te weinig warmtebronnen voor zo’n collectieve oplossing, dan is aantrekkelijk individueel aanbod de manier. Een duurzame keuze moet ook op de lange termijn aanvoelen als een warm bad. Het is goed om duurzame initiatieven fiscaal te stimuleren en bewoners te informeren over betaalbare mogelijkheden. Met meerdere aanbieders kunnen consumenten zelf de beste leverancier voor hun warmtevraag en hun budget kiezen.
Om de groei in inwoners, woningen en banen in de grote steden op te vangen, moeten we anders gaan reizen. Bovendien kan (en moet) mobiliteit schoner en efficiënter. De stad gedomineerd door auto’s en parkeerplaatsen is verleden tijd. We pleiten ervoor om de stad terug te geven aan de mens en duurzame, gezonde vormen van mobiliteit aantrekkelijk te maken. Dit kan door de openbare ruimte anders in te richten. Verplaatsen in de stad gebeurt het liefst te voet, op de fiets of met het openbaar vervoer. Voor de gezondheid van mensen is schone lucht van levensbelang. Er ligt een grote kans om dit te realiseren door verduurzaming van auto’s, vrachtverkeer en andere voertuigen. Zo vindt reductie plaats van CO2, stikstof, fijnstof én geluid.
Steden wapenen zich tegen klimaatverandering – extreme regelval, droogte en hitte – en versterken de biodiversiteit en ecologische structuur in de stad. Natuurinclusieve gebouwen, groene oases en meer ruimte voor water geven een extra dimensie aan binnenstedelijke ontwikkelingen. Zo komen er aangename en gezonde verblijfsplekken op wijk- en buurtniveau, voor mens en dier. Je vindt in de (nabije) toekomst koele plekken in een stenige omgeving. Groene corridors verbinden de stad met het buitengebied, zodat iedereen wandelend en fietsend het groen rond de stad bereiken. Plekken om te ontspannen, te ontmoeten en te recreëren.
